Warszawska Szkoła Geodezyjna istnieje już sto lat

Sto lat istnienia warszawskiej szkoły geodezyjnej powszechnie nazywanej Szkołą KLUŹNIAKA to długi i znaczący okres szkolnictwa zawodowego w Polsce. Znaczący bo przez kolejne pokolenia Warszawska Szkoła Geodezyjna dostarczyła krajowi kilka tysięcy wysoko wykwalifikowanych kadr geodezyjnych. Szkołę opuścili absolwenci z dyplomami mierniczych pierwszej klasy, mierniczych, techników mierniczych, techników geodetów, techników fotogrametrów, techników fototopografów, techników kartografów.

Bez zbytniej przesady można stwierdzić, że absolwenci naszej Szkoły pracowali bądź pracują niemal we wszystkich geodezyjnych jednostkach produkcyjnych, przedsiębiorstwach, spółdzielniach, pracowniach i biurach, w administracji państwowej wszystkich szczebli, w wyższych i średnich szkołach, w placówkach naukowych w kraju, a także za granicą.

W wielu przypadkach absolwenci naszej Szkoły to wybitni naukowcy, profesorowie, kierownicy naczelnych organów administracji państwowej, dyrektorzy przedsiębiorstw i inni wysokiej rangi pracownicy gospodarki narodowej. To aktywni twórcy spółdzielni, spółek, firm prywatnych, to współtwórcy gospodarki rynkowej.

1916-1919

Początki Warszawskiej Szkoły Geodezyjnej wiążą się z historią Wydziału Geodezyjnego Politechniki Warszawskiej. Jeszcze przed uzyskaniem niepodległości, w lutym 1916 r., z inicjatywy Centralnego Towarzystwa Rolniczego przystąpiono do organizacji szkolnictwa zawodowego. Według opracowanego wówczas projektu organizacja szkolnictwa geodezyjnego miała być dwupoziomowa:

1. szkolnictwo wyższe, przygotowujące inżynierów do prac topograficznych, triangulacyjnych, sporządzania map oraz do prac naukowo-badawczych nad pomiarem bryły ziemskiej,
2. szkolnictwo średnie, przygotowujące techników do prac komasacyjnych, parcelacyjnych, katastralnych dla robót publicznych na niewielkich obszarach, do prac związanych z górnictwem.

Praktycznie naukę rozpoczęto w dniu 15 lipca 1916 r. od utworzenia Kursów Mierniczych. Ich zadaniem było przeszkolenie praktyków mierniczych, zapoznanie z aktualnymi zadaniami i sprawdzenie ich przydatności zawodowej. Do nauki przystąpiły 42 osoby i po rocznym nauczaniu kurs ukończyło 20 osób. Wykłady odbywały się w gmachu Politechniki Warszawskiej. Dyrektorem Kursów Mierniczych byt profesor Stanisław Chudziński. Datę powołania Kursów Mierniczych traktuje się powszechnie jako początek Warszawskiej Szkoły Geodezyjnej.

Szkoła Miernicza, rozpoczęła swą działalność od 1 listopada 1917 r. Okres organizowania Szkoły byt okresem trudnym. Pierwsza wojna światowa dobiegała końca. Młodzież rozproszona po świecie wracała do Polski. Spośród niej rekrutowali się kandydaci do Szkoły Mierniczej. Na pierwszy rok nauki przyjmowano kandydatów posiadających co najmniej 6 klas gimnazjum. Na pierwszy semestr roku szkolnego 1917/1918 przyjęto 91 słuchaczy, w tym 5 kobiet.

Pierwsza wojna światowa jeszcze trwała, ale jednocześnie tworzyło się Państwo Polskie, organizowało Wojsko, dlatego następowały ubytki wśród kandydatów do szkoły.

Program nauczania przewidywał 3 lata nauki. Wiedza była czerpana wyłącznie z wykładów. Brak było podręczników. Dopiero w lipcu 1918 roku rozpoczęło się wydawanie tzw. „Kursów” – skryptów opartych na wykładach.

Rok szkolny 1917/1918 rozpoczął się w grudniu 1917 roku. Wykłady trwały do 4 maja 1918 roku, później odbywały się egzaminy, a bezpośrednio po nich prowadzone byty „ćwiczenia praktyczne” na polach wojennych Powązkowskich.

Szkoła mieściła się początkowo w kamienicy przy ul. Siennej 3, a następnie przy ul. Szpitalnej 1 w budynku mieszkalnym, zajmując III i IV piętro.

1919 – 1939

Po uzyskaniu niepodległości Szkota Miernicza od 1 stycznia 1919 roku zmieniła nazwę na Państwową Szkolę Mierniczą. Nauka w Szkole trwała 3 lata. Po każdym roku odbywały się polowe ćwiczenia praktyczne.

Państwowa Szkoła Miernicza, zgłaszająca aspiracje szkoły wyższej, była w Warszawie do 1921 roku jedyną uczelnią dającą wykształcenie geodezyjne. Przy szkole działała „BRATNIA POMOC”. Jej członkowie mogą korzystać z internatów, burs i stołówek, ale nie tylko. „Bratnia Pomoc” organizuje pomoc w nauce, sprawuje sądy koleżeńskie, organizuje ćwiczenia polowe, zbiera fundusze na opłaty kwater i wyżywienie urządzając w tym celu doroczne „Bale Mierników”. Wynajmowała kwatery na okres ćwiczeń polowych, organizowała wieczorki i zabawy. Utrzymywała dyscyplinę nauki i zachowania. Wraz z dyrekcją szkoły pośredniczyła w uzyskaniu płatnych praktyk zawodowych. Prowadziła sklep z przyborami kreślarskimi i materiałami piśmiennymi. Ekonomiczna sytuacja spowodowała, iż Szkoła poprzez efektywne rozwijanie samorządności stała się tym samym ośrodkiem patriotycznego i obywatelskiego wychowania.

Do 1922 roku ukończenie szkoły nie dawało jeszcze prawa używania tytułu zawodowego „mierniczego I klasy”. Aby go otrzymać absolwenci musieli odbyć roczną praktykę zawodową, przedstawić pracę dyplomową i złożyć dodatkowy egzamin przed komisją złożoną z przedstawicieli Szkoły, Ministerstwa Robót Publicznych, Politechniki Warszawskiej, Stowarzyszenia Mierniczych Polskich.

Absolwenci Szkoły korzystali ze skróconego okresu służby wojskowej, którą odbywali w oficerskich szkołach rezerwy.

W 1919 roku organizowane zostały średnie Szkoły Miernicze w Lublinie i Łomży, a w 1922 roku utworzono następne Szkoły Miernicze w Krakowie, Kowlu, Poznaniu i Wilnie.

Jesienią 1921 roku organizuje się szkolnictwo wyższe, w tym czasie powstaje na Politechnice Warszawskiej Wydział Mierniczy. Równocześnie PSM zostaje oficjalnie uznana za uczelnię typu średniego. W Szkole działa Rada Pedagogiczna, Rada Opiekuńcza oraz Komisja Egzaminacyjna, zarówno dla absolwentów jak i dla eksternistów. Niestety szkoła jest źle wyposażona w sprzęt.

Dyrektorem Państwowej Szkoły Mierniczej był inż. Antoni Fabian od 1.08.1919 roku do 1.09.1930 roku.

W 1925 roku szkoła przenosi się do nowozbudowanego budynku przy ulicy Hożej 88. Budynek jest zbudowany w dostosowaniu do potrzeb szkoły.

Szkoła cieszy się doskonalą opinią. Absolwenci łatwo znajdują pracę.

Po 3 lalach nauki Szkoła dawała kwalifikacje zawodowe, lecz jeszcze nie dawała stopnia „mierniczego I klasy”. Do osiągnięcia tego celu należało wykazać się roczną pracą zawodową, przedstawić pracę dyplomową zdać egzamin przed Komisją Egzaminacyjną.

W dniu 15 lipca 1925 roku uchwalona została ustawa o Mierniczych Przysięgłych. Ustawa regulowała problematykę zawodu.

Nadanie mierniczemu przysięgłemu prawa używania okrągłej pieczęci z godłem państwa było nie tylko aktem ugruntowania stopnia zawodowego, ale było także ustanowieniem wysokiej rangi urzędu administracji państwowej. Tytuł mierniczego przysięgłego można było uzyskać po złożeniu egzaminów.

Państwowa Szkoła Miernicza w Warszawie uzyskała uprawnienia do wydawania odpowiednich świadectw, a w Politechnice Warszawskiej i Lwowskiej powołano Komisje Egzaminacyjne na mierniczych przysięgłych.

Od 1.09.1930 r. dyrektorem Państwowej Szkoły Mierniczej zostaje prof. dr hab. inż. Stanisław Kluźniak. Osoba St. Kluźniaka jest ściśle związana z historią szkoły, jej rozwojem i poziomem nauczania. Jest to osobowość niezwykła. Niespełna 40 lat swego życia poświęcił pracy geodezyjnej, z czego 35 lat dla dobra szkoły, w tym 28 lat na stanowisku jej Dyrektora.

Prof. dr hab. inż. St. Kluźniak związany był ze Szkołą od 1922 r. W 1922 r. rozpoczyna pracę pedagogiczną w Państwowej Szkole Mierniczej jako nauczyciel miernictwa.

Od 1930 pełni funkcję dyrektora Państwowej Szkoły Mierniczej (PSM). W latach okupacji nie przerywa działalności pedagogicznej. Pełni funkcję wykładowcy w szkole Budownictwa Lądowego i Wodnego. Bierze udział w tajnym nauczaniu, jest żołnierzem Armii Krajowej. Przewodniczy podziemnej Państwowej Komisji Egzaminacyjnej dla mierniczych przysięgłych.

Po zakończeniu II wojny światowej przystępuje do uruchomienia PSM. W 1946 r. pracuje w Szkole i jednocześnie na Wydziale Geodezyjnym Politechniki Warszawskiej, a absorbująca praca pedagogiczna i organizatorska nie przeszkadza mu w prowadzeniu rozległej działalności naukowej. Jest autorem wielu prac z dziedziny geodezji, podręczników „Geodezja Niższa”, „Miernictwo”, „Geodezja” i inne. Nie sposób wymienić wszystkich publikacji Profesora. W 1930 r został współzałożycielem kwartalnika „Polityka Rolna”, w 1938 r. wydaje fundamentalne dzieło „Urbanizm” oraz kwartalnik „Przegląd Urbanistyczny”. Wchodzi w skład kolegiów redakcyjnych przedwojennego „Przeglądu Mierniczego” i powojennego „Przeglądu Geodezyjnego”.

Profesor kochał młodzież, interesował się jej potrzebami, opiekował się i pomagał. Jego wielka indywidualność miała głęboki wpływ na poziom i kierunek wychowania wielu pokoleń geodetów. Zmarł 1 października 1957 r. W uroczystościach, które odbyły się w kościele św. Barbary uczestniczyły tłumy ludzi.

Rada Pedagogiczna jednomyślnie uchwaliła wniosek skierowany do Ministerstwa Oświaty, o nadanie Technikum Geodezyjnemu imienia „Stanisława Kluźniaka”. Wniosek ten zrealizowany został w 1966 r., w 50 rocznicę istnienia Szkoły. Tablica pamiątkowa z popiersiem profesora Stanisława Kluźniaka, wmurowana w gmach Szkoły, jest hołdem złożonym człowiekowi zasłużonemu dla kultywowania postępowych tradycji polskiego szkolnictwa geodezyjnego. Tablica była umieszczona w budynku szkoły przy ul. Gościeradowskiej 18/20, a następnie przeniesiona do budynku przy ul. Szanajcy 5. Nadanie Szkole imienia prof. dra Stanisława Kluźniaka było godnym uczczeniem twórcy i organizatora szkolnictwa geodezyjnego w Polsce, wieloletniego nauczyciela i dyrektora Warszawskiej Szkoły Geodezyjnej.

W 1937 r. przeprowadzona została reforma szkolna, która przyniosła istotne zmiany w systemie oświaty. Wykształcenie średnie pierwszego stopnia tzw. „małą maturę” można było uzyskać po 4 latach nauki w tzw. gimnazjum nowego typu, do którego wstępowało się po 7 klasach szkoły powszechnej. Wykształcenie średnie drugiego stopnia umożliwiały licea ogólnokształcące o dwuletnim programie nauczania. Dawały one świadectwo dojrzałości, tzw. „dużą maturę”. W liceach zawodowych z trzyletnim programem nauczania można było uzyskać świadectwo dojrzałości i stopień zawodowy.

W wyniku reformy Państwowa Szkoła Miernicza w Warszawie została przekształcona w 1937 r. na Państwowe Liceum Miernicze o nieco zmienionym programie nauczania, do którego wprowadzono język polski, niemiecki, ćwiczenia fizyczne i przysposobienie wojskowe.

Wydanie ustawy o Mierniczych Przysięgłych oraz niejednoznaczny stosunek organów administracji oraz społeczeństwa do szkolnictwa zawodowego powodują określone konsekwencje, a mianowicie:

– wzrasta liczba mierniczych praktyków, którzy chcąc osiągnąć stabilizację zawodową i stopień zawodowy składają egzaminy eksternistyczne,

– zmniejsza się zainteresowanie średnią szkołą geodezyjną mimo wysokiej rangi mierniczego w społeczeństwie.

W wyniku egzaminów eksternistycznych w latach 1931-1939 więcej osób otrzymało stopień mierniczego niż po nauce w Szkole.

W okresie między rokiem 1932 a 1933 Szkoła przeżywa malejący napływ kandydatów na co ma wpływ ogólnoświatowy kryzys gospodarczy. Na pierwszym roku nie ma kompletu słuchaczy. Przyczyna leży w ogólnym zubożeniu ludności. Uczniom zdolnym niezamożnym, przyznawane były stypendia fundowane przez Ministerstwo Reform Rolnych i Główny Urząd Ziemski. Działająca w Szkole „Bratnia Pomoc” także była ważną organizacją udzielającą uczącym się pomocy. Sam profesor Stanisław Kluźniak dawał prace lub pomagał ją zdobyć niezliczonej liczbie uczniów.

W wyniku kryzysu zmienia się sytuacja w średnim szkodnictwie geodezyjnym. Czynne pozostają tylko szkoły miernicze w Warszawie i w Wilnie, wszystkie inne zostają zamknięte.

Od 1937 roku PSM, w wyniku ustępującego kryzysu gospodarczego przezywa okres ożywienia. Organizowane są dwie równolegle klasy pierwsze. Kadrę nauczycieli uzupełnia się wykładowcami nowo wprowadzonych przedmiotów.

Państwowe Liceum Miernicze (nazywane potocznie w dalszym ciągu Państwową Szkołą Mierniczą cieszy się nadal pierwszorzędną opinią. Absolwenci Szkoły nigdy nie poszukiwali długo pracy, nawet w okresach największego bezrobocia i kryzysu.

Doskonałą opinię Szkoła zawdzięcza swym nauczycielom. W załączonych wykazach znajdziemy nazwiska wykładowców. Są wśród nich wybitni pedagodzy, często nauczyciele akademiccy, naukowcy i specjaliści różnych dziedzin. Zebranie w Szkole tak dobrych nauczycieli to zasługa i umiejętności kolejnych dyrektorów, a przede wszystkim profesora Stanisława Kluźniaka.

1939 – 1944

Uczniom Państwowego Liceum Mierniczego, którzy wstąpili do Szkoły w latach 1937 i 1938, wojna uniemożliwiła ukończenie nauki w normalny sposób. Niemcy nie pozwolili na uruchomienie Szkoły w roku szkolnym 1939/40. Młodzież rozproszyła się. Szkoła przestała istnieć. Ale bierne pogodzenie się z sytuacją nie jest zgodne z duchem narodu. Z polityką Niemców wyniszczenia polskiej inteligencji technicznej nikt nie mógł się zgodzić. Profesor Kluźniak organizuje nielegalne nauczanie słuchaczy trzeciego roku. Włączają się profesorowie: M. Rybacki, Cz. Zakaszewski, L. Kosmulski, E. Ciborowski, M. Kotyński, A. Fabian. W prywatnych mieszkaniach profesora Kluźniaka i pozostałych nauczycieli odbywa się przerabianie trudniejszych tematów, zadawanie, sprawdzanie, ocenianie ćwiczeń, przeprowadza się egzaminy.

Okupanci niemieccy zdecydowali się wreszcie wydać zezwolenie na otwarcie szkoły typu średniego. Dnia 2.09.1940 r., w budynku przy ulicy Hożej 88, rozpoczyna pracę Państwowa Szkoła Miernicza. W dniu tym odbywa się pierwsze w czasie wojny legalne posiedzenie Rady Pedagogicznej. Szkoła nie miała sprecyzowanej nazwy, początkowo używa się nazwy Państwowa Szkoła Miernicza. Szkołę organizowali: dyrektor profesor St. Kluźniak, sekretarz Rady Pedagogicznej M. Kotyński, nauczyciele. Stan ten utrzymywał się do 13.11.1940 roku. Zamierzano kontynuować naukę w ciągu trzech lat wg programu przedwojennego. W dniu 9.11.1940 r. zorganizowano trzy kolejne kursy (klasy), z tym że na kurs pierwszy przyjęto wszystkich kandydatów posiadających świadectwa ukończenia gimnazjum oraz osoby, które złożyły oświadczenia, potwierdzone przez wiarygodnych świadków, o ukończeniu gimnazjum. Dodatkowym wymogiem dla osób, które złożyły oświadczenia, było zdanie egzaminu z arytmetyki, algebry, geometrii i fizyki. Przyjęto 80 osób. Na kurs drugi przyjęto we wrześniu 5 osób, a w ciągu roku dalsze 28 osób. Na kurs trzeci przyjęto we wrześniu 5, a w ciągu roku dalsze 9 osób.

W listopadzie 1940 roku Niemcy zgadzają się na otwarcie Szkoły o 2-letnim cyklu nauki. W 1941 roku pozwalają na otwarcie Państwowej Szkoły Budownictwa Lądowego i Wodnego. PSM staje się Oddziałem Mierniczym tej szkoły. Dyrektorem Szkoły BLiW został były rektor Politechniki Warszawskiej, profesor Edward Warchałowski, a kierownikiem Oddziału Mierniczego – profesor Stanisław Kluźniak.

Legalnie działająca Szkoła spełniała podwójne zadanie:

1. kształciła młodzież w zakresie trzyletniego programu nauczania,
2. skupiała grupę wykładowców prowadzących tajne nauczanie na poziomie politechnicznym.

W marcu 1941 roku Niemcy zajęli budynek przy ulicy Hożej 88 na inne cele. Szkoła Budownictwa Lądowego i Wodnego z Oddziałem Mierniczym zostaje umieszczona w gmachu Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej przy ul. Koszykowej 55.

Zgodnie z żądaniem Niemców Szkoła miała dwuletni program nauczania. Ustalono wzór dyplomu dla absolwentów, w którym po raz pierwszy został wprowadzony tytuł „technik mierniczy”. Na wydziale tym studiowało około 400 uczniów. Przez okres 1941-1944 r. prowadzone były po dwie równoległe klasy.

Niezwykle ciężkie warunki okupacji niemieckiej znacznie utrudniają pracę dydaktyczną. Życie narodu zdeterminowane jest troską o przetrwanie, zdobycie środków utrzymania oraz konspiracyjną walkę o wolność. A w szkole jest prowadzona praca nad stanem moralnym i umysłowym młodzieży. Trzeba nadzwyczajnego poświęcenia, cierpliwości, wyrozumiałości i odwagi by kształcić i przygotować młodą kadrę tak, aby natychmiast po zakończeniu wojny mogła stanąć do odbudowy kraju. Zajęcia są prowadzone w zimie w nieogrzewanych salach, na korytarzach, bez pomocy naukowych, bez instrumentów geodezyjnych i sprzętu. Niska frekwencja na wykładach spowodowana łapankami, aresztowaniami, walką zbrojną.

W tym ciężkim okresie zarówno profesorowie, jak i wychowankowie brali czynny udział w walce zbrojnej. Profesor Kluźniak działa w Armii Krajowej. Pracuje w Departamencie Odbudowy Delegatury Rządu. Członkami organizacji było również wielu byłych uczniów, m.in. Marek Długoszowski, żołnierz Batalionu „Zośka”. Wielu mierniczych, absolwentów Warszawskiej Szkoły Mierniczej, było więźniami obozów koncentracyjnych, np. Rudolf Latawiec, Tadeusz Chmielewski, Wilhelm Wohlferth, Leon Gruda, Zdzisław Jemioła, Jan Zadrożny. W 1941 r. został zamordowany w Oświęcimiu prof. dr inż. Stanisław Jachimowski. W obozach zagłady Niemcy wymordowali kilkudziesięciu geodetów. W samym tylko Oświęcimiu na ponad 100 geodetów, którzy przeszli przez biuro pomiarowe, 50 powieszono lub rozstrzelano, 10 zmarło, a 25 przeniesiono karnymi transportami do innych obozów śmierci.

Mimo przedstawionych trudności Szkołę kończą 184 osoby, uzyskując tytuł „technik mierniczy”.

Dyrektorem Państwowej Szkoły Budownictwa Lądowego i Wodnego był przez cały okres jej istnienia były rektor Politechniki Warszawskiej prof. Edward Warchałowski.

1944 – 1945

Egzaminy wstępne na Wydział Mierniczy PSBLiW roku szkolnego 1944/1945 odbywały się przed wakacjami. Druga tura egzaminów, powakacyjna, już się nie odbyła. Dnia 1 sierpnia 1944 r. wybuchło Powstanie Warszawskie.

W roku szkolnym 1944 – 1945 nauczania nie było.

1945 – 1964

Dramat przeżytej wojny, dramat Powstania Warszawskiego, zniszczenie Warszawy w 90% nie załamał narodu. Wręcz przeciwnie, radość odzyskanej niepodległości wyzwoliła niezwykły zapal odbudowania ojczyzny, odbudowania Warszawy.

Natychmiast po zakończeniu wojny profesor Stanisław Kluźniak podejmuje starania o wznowienie działalności Szkoły. Szkoła używa nazwy Liceum Miernicze. W budynku przy ul. Hożej 88 rozpoczyna się nauka o 3-letnim cyklu nauczania. W lutym 1946 r. omawiane są pierwsze wyniki. W klasie I jest 18, w klasie II – 20, a w klasie III – 15 uczniów. Skromna to liczba, ale martwią słabe wyniki nauczania i niska frekwencja. Przyczyny leżą w ciężkich warunkach bytowych uczniów, wielu powróciło z obozów, oddziałują długie przerwy w nauce spowodowane wojną. Warunki pracy Szkoły są złe, są olbrzymie braki w zakresie pomocy naukowych i brak pieniędzy na ich skompletowanie. Ale jest zapał kierownictwa Szkoły, wracają nauczyciele. W dniu 6.06.1946 r. rozpoczynają się pierwsze po wojnie ćwiczenia terenowe. „Bratnia Pomoc” organizuje dożywianie i uczniów i nauczycieli.

Lata następne przynoszą systematyczne podnoszenie się popularności Szkoły, Zgłaszają się absolwenci Szkoły z lat wojny, którzy po ukończeniu dwuletniego cyklu nauczania otrzymali tytuł „techników mierniczych” a chcieliby uzyskać stopień „mierniczego”. Zgłaszają się także liczni praktycy. Ten stan skłania kierownictwo Szkoły do zorganizowania egzaminów eksternistycznych.

W 1948 r. przeprowadzona została reorganizacja procesu nauczania. Następuje skrócenie okresu nauczania o jeden rok. Absolwenci będą otrzymywać świadectwa dojrzałości dwuletniego Liceum Mierniczego. Reorganizacja wpływa ujemnie na poziom nauczania, przyczynia się jednak do zwiększenia naboru kandydatów. W Szkole po raz pierwszy pojawiają się dziewczęta.

W ostatnim roku, tzn. 1950/51, zostaje wyodrębnione Technikum Kartograficzne.

W 1951 r. przeprowadzona zostaje kolejna reorganizacja systemu nauczania. Wprowadza się czteroletnie technika zawodowe na podbudowie 7 klas szkoły podstawowej. W Polsce działają w tym czasie technika w Białymstoku, Bydgoszczy, Jarosławiu, Katowicach, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Opolu, Poznaniu, Warszawie i Wrocławiu.

W Technikum Geodezyjnym wprowadza się specjalizacje, tworząc wydziały:

– Geodezja specjalna i Szczegółowa

– Geodezja Rolna i Leśna

– Kartografia i Fotogrametria

Utworzone w Liceum Mierniczym w Warszawie o 1950/51 r. Technikum Kartograficzne zostaje przekształcone na Wydział Kartograficzno-Fotogrametryczny.

Główny Urząd Pomiarów Kraju zatwierdził Statut Techników Geodezyjnych.

W Warszawskim Technikum Geodezyjnym działają: samorząd szkolny, koła naukowe, komitet rodzicielski i komitet opiekuńczy. Niektóre zakłady pracy starają się nieco pomóc Technikum w zaopatrzeniu w sprzęt. Zwiększa się liczba kadry nauczycielskiej to 36 osób. Zajęcia prowadzą nauczyciele etatowi i nauczyciele kontraktowi. Pozwala to na szybki transfer nowych technik i technologii z praktyki do dydaktyki.

W pierwszym roku szkolnym po reorganizacji 1951/52, szkoła pracuje według dwóch programów. Kończy się nauczanie zgodnie z programem dwuletniego Liceum Mierniczego i rozpoczyna program czteroletniego Technikum Geodezyjnego.

Przeprowadzone skrócenie okresu nauczania do 11 lat (7 szkoły podstawowej i 4 klasy technikum) powoduje przede wszystkim negatywne skutki. Młodzież jest za młoda, wykazuje niewielkie zainteresowanie wybranym zawodem. Sprawność nauczania jest bardzo niezadowalająca i tak z liczby uczniów przyjętych na pierwszy rok nauki zaledwie 36% uzyskuje świadectwo dojrzałości i tytuł technika. Szkoła zaostrza dyscyplinę nauki, zwiększają się wysiłki nauczycieli. Wyniki nauczania się poprawiają. Oprócz przyczyn już omówionych niezadowalające wyniki nauczania są spowodowane także złymi warunkami pracy. Szkoła pracuje na dwie zmiany: przedpołudniową i popołudniową. Mieści się dalej przy ul. Hożej 88, ale dysponuje niewielką liczbą sal. Brakuje pracowni przedmiotowych i podręczników. Negatywnie ocenia się utworzenie trzech specjalizacji.

Krytyczna ocena istniejącej sytuacji, a w tym programów nauczania, staje się przedmiotem szeregu konferencji i narad. Decydujący wpływ mają dezyderaty Konferencji Naukowo-Technicznej zorganizowanej przez Zarząd Główny Stowarzyszenia Geodetów Polskich w Łodzi w dniach 17 i 18 grudnia 1954 r. Rozpoczynają się intensywne starania zmierzające do likwidacji tego niezadowalającego zjawiska.

W styczniu 1955 r. wydział Szkolenia Zawodowego zmieniony zostaje w Zarząd Szkolenia Zawodowego. Z dniem 1 stycznia 1956 r. Centralny Urząd Geodezji i Kartografii organizuje dwuletnie Technikum Geodezyjne Zaoczne w Warszawie oraz wydziały zaoczne w technikach w Poznaniu i Krakowie.

W roku szkolnym 1956/57 czteroletnie technika geodezyjne przeszły na pięcioletni cykl nauczania, jednocześnie połączono trzy specjalizacje, wprowadzając jedną ogólną – „geodezja”. Ministerstwo Oświaty z dniem 1.01.1957 r. przejęło technika geodezyjne pod swój nadzór.

Od początku roku szkolnego 1958/59 dyrektorem Szkoły zostaje mgr inż. Konstanty Wysocki.

W roku szkolnym 1957/58 zorganizowana została wieczorowa szkoła dla dorosłych. W czerwcu 1958 r. wieczorową szkołę ukończyło 47 osób uzyskując tytuł technika.

Pomimo wydłużenia, od roku szkolnego 1956/57, okresu nauczania do 5 lat i likwidacji trzech specjalizacji, Szkoła przeżywa te same trudności wynikające ze złego przygotowania uczniów w szkole podstawowej, małego zainteresowania wybranym zawodem, pracą dwuzmianową, niezwykłą ciasnotą i brakiem gabinetów przedmiotowych oraz nieliczną grupą stałych nauczycieli z przygotowaniem pedagogicznym. Do 1964 r. poprawia się jednak dyscyplina nauki, frekwencja, a przede wszystkim sprawność nauczania.

Wobec dużego zapotrzebowania na kadry geodezyjne postanowiono kontynuować, rozpoczęty w roku szkolnym 1957/58, eksperyment szkoły wieczorowej dla dorosłych. Wzrastająca ilość prac związanych z ewidencją gruntów i budynków oraz szerokie wprowadzenie opracowań topograficznych zapewniało absolwentom liczne propozycje pracy. Z tych powodów została powołana z dniem 1 września 1961 r. Państwowa Szkoła Techniczna Nr 8. (PST) Do roku 1968 pozostaje ona podporządkowana Dyrekcji Technikum Geodezyjnego. Posiada własny regulamin studiów Do PST przyjmowani są kandydaci posiadający świadectwo dojrzałości. W ciągu dwuletniego okresu nauczania wykładane są wyłącznie przedmioty zawodowe. Wykładowcami są nauczyciele technikum, ale także wybitni specjaliści pracujący w przedsiębiorstwach geodezyjnych oraz oficerowie z Zarządu Topograficznego Sztabu Generalnego WP. Absolwenci Państwowej Szkoły Technicznej otrzymują dyplomy technika fototopografa.

Trudne warunki pracy powodują zintensyfikowanie przez kierownictwo Szkoły starań o poprawę warunków lokalowych.

1964-1997

Zarządzeniem Ministra Oświaty z dnia 1 czerwca 1964 r. utworzony został zespół szkół zawodowych nr 3 w Warszawie z siedzibą przy ul. Gościeradowskiej 18/20. W skład zespołu weszły Technikum Geodezyjne i Technikum Geologiczne. Dyrekcji Zespołu przekazano pod administrację również Państwową Szkołę Techniczną nr 8. W 1967 r przeniesione zostały Technikum Geodezyjne Zaoczne, Techniczna Geodezyjna Zaoczna. Od 1 września 1968 r. wszystkie te szkoły weszły w skład Zespołu Szkół Zawodowych Nr 3. Od 1 września 1972 r. w Zespole Szkół otwarte zostało Technikum Drogowe a od 1 września 1975 r. Policealne Studium Drogowe.

Od 25 lutego 1975 r. ustalono dla zespołu nową nazwę „Zespół Szkół Geologiczno-Geodezyjno-Drogowych”. Zmiany stanu organizacyjnego, zmiany specjalności, ciągłe zmiany organizacyjne wynikające z decyzji władz oświatowych, nie wpływały korzystnie na pracę szkoły, a dotyczyło to kadry, bazy dydaktycznej, współpracy z przedsiębiorstwami itd.

Od 1 września 1964 r., w budynku przy ul. Gościeradowskiej, rozpoczyna naukę w 3 szkołach z 5 specjalnościami i w 26 klasach 926 słuchaczy. Ta bardzo duża liczba uczniów uczy się w budynku zupełnie do tego nie przystosowanym, zbudowanym z myślą o szkole podstawowej dla dzieci z Targówka.

Wymienione szkoły i ich uczniowie oraz słuchacze starali się stworzyć dla siebie jak najlepsze warunki do nauki. Było to ogromnie trudne zadanie, bo nauka odbywała się 7 dni w tygodniu, w tym w 6-ciu dniach na dwie zmiany. Najbardziej zaludniona była szkoła w latach 1975-76, gdy liczba klas wynosiła 40, a uczniów i słuchaczy było ponad 1200. Sal do dyspozycji było tylko 19. Nie było natomiast żadnego pomieszczenia na pracownię z prawdziwego zdarzenia, dlatego też tylko bardzo nieliczne pomieszczenia zaadaptowano do potrzeb geodezji i geologii.

W tak ciężkich warunkach zorganizowano w 1966 r. jubileusz 50-lecia Warszawskiej Szkoły Geodezyjnej (Technikum Geodezyjnego) i 15-lecie istnienia Technikum Geologicznego. Była to okazja do pokazania dorobku naszych szkół, jak również zwrócenia uwagi władz na trudne warunki, w jakich te szkoły działały. Nadzieje na poprawę warunków lokalowych okazały się złudne.

I gdy już nic nie zapowiadało zmian związanych z siedzibą Zespołu, dnia 23.06.1980 r., podjęta została przez Kuratora Oświaty i Wychowania, decyzja o przeniesieniu szkół do budynku po szkole podstawowej przy ul. Szanajcy 5.

Budynek ten, podobnie jak poprzedni przy ul. Gościeradowskiej, zupełnie nie nadawał się na potrzeby szkół zawodowych. Był dodatkowo w fatalnym stanie technicznym. Rozpoczęło się równoczesne wyprowadzanie szkoły podstawowej, przenoszenie Zespołu (z całym majątkiem) oraz remont budynku przy ul. Szanajcy 5. Niecodzienne warunki przeprowadzki równoczesne liczne prace remontowe nie przeszkodziły jednak w pracy pedagogicznej. Rok szkolny rozpoczął się w nowym budynku w dniu 1 września 1980 r.

W dniu 20 października 1989 r. w gmachu Szkoły przy ul. Szanajcy 5 odbyła się uroczystość, związana z 25-leciem istnienia Zespołu, połączona z nadaniem Technikum Geologicznemu imienia Prof. dr Jana Samsonowicza.

Od momentu utworzenia Zespołu Szkół funkcje dyrektorów pełnili kolejno:

mgr Mieczysław Piątkowski od 1.09.1964 r. do 31.08.1965 r.

inż. Tomasz Porowski od 1.09.1965 r. do 31.12.1965 r.

mgr Zbigniew Zwierz od 1.01.1966 r. do 31.08.1991 r.

mgr Grażyna Oparowska od 1.09.1991 r. do 30.11.1994 r.

mgr Wacław Piller od 1.12.1994 r. do 31.08.1997 r.

mgr inż. Maria Jackiewicz od 1.09.1997 r. do ……..

mgr inż. Małgorzata Augustowska od……… do .…….

Najbardziej znaczące zasługi dla osiągnięć pedagogicznych i organizacyjnych Zespołu Szkół ma bez wątpienia mgr Zbigniew Zwierz, który przez niespełna 26 lat pełnił funkcje Dyrektora Zespołu. Był doskonałym gospodarzem i organizatorem, dobrym nauczycielem cieszącym się stałym szacunkiem nauczycieli. Miał niespotykane poczucie humoru, ale przy tym był wymagający i sprawiedliwy. Dyrektor Zbigniew Zwierz zmarł 13 lutego 2014 r.

Technikum Geodezyjne i Państwowa Szkoła Techniczna Nr 8, przemianowana później w drodze kolejnych reorganizacji na Pomaturalne Studium Geodezyjne, a następnie na Policealne Studium Geodezyjne, znalazły się z dniem 1.09.1964 r., w budynku przy ul. Gościeradowskiej 18/20, a wreszcie w Zespole przy ul. Szanajcy 5. Jakie to byty „warunki”, mówiono o tym wyżej. Tak więc plany poprawy warunków lokalowych rozwijane przez dyrekcję Technikum Geodezyjnego pod koniec roku 1963/64 pozostały niezrealizowane.

Do głównych problemów i zadań dyrekcji Technikum Geodezyjnego i PSG oraz Komisji Przedmiotów Zawodowych należały korekty, modernizacja i opracowanie nowych programów nauczania. Korekty programów dokonywane były głównie w latach 1978-79 przez Instytut Kształcenia Zawodowego.

Lata 1981-85 to modernizacja, a nawet opracowanie nowych stosowanych programów, co było koniecznością spowodowaną bardzo szybkim rozwojem technik geodezyjnych. Dotyczyło to fotogrametrii, geodezji inżynieryjnej i informatyki.

Udział nauczycieli naszego Technikum w tych pracach był znaczny. Wymienić tu należy dr inż. Janusza Wapińskiego, mgr inż. Stanisława Różankę, mgr inż. Czesława Szeląga, dr inż. Stanisława Grodzickiego.

Uczniowie Technikum biorą udział w ogólnopolskim konkursie wiedzy geodezyjnej, który w 1988 r. uzyskał rangę Olimpiady.

Stałą troską Szkoły jest właściwe wyposażenie technikum w odpowiedni sprzęt geodezyjny.

Współpraca szkoły z przedsiębiorstwami układa się dobrze. Szczególnie owocny jest kontakt z Państwowym Przedsiębiorstwem Geodezyjno-Kartograficznym. Warszawskie Przedsiębiorstwo Geodezyjne – sprawuje patronat obecnie.

Przez ostatnie kilka lat organizowany jest z inicjatywy samej młodzieży Dzień Geodety.

Komisja Przedmiotów Zawodowych ma znaczący wpływ nie tylko w dobre przygotowanie absolwentów, ale również tworzeniu właściwych warunków pracy dla uczniów i nauczycieli.

Przewodniczącymi Komisji przedmiotowej byli kol. kol.: mgr inż. Czesław Szeląg, mgr inż. Stanisław Różanka, dr inż. Stanisław Grodzicki.

W dniu 31.08.1965 r., po ciężkiej chorobie, zmarł dyrektor technikum Geodezyjnego, mgr inż. Konstanty Wysocki.

Od początku roku szkolnego 1964/65, to znaczy od chwili utworzenia Zespołu Szkół Zawodowych Nr 3, dyrektorem zostaje mgr inż. Józef Piątkowski. Pracuje do 31.08.1976 r. do przejścia na emeryturę.

Po odejściu mgra inż. Józefa Piątkowskiego funkcję dyrektora Technikum Geodezyjnego i Policealnego Studium Geodezyjnego przejmuje mgr Stanisław Wilk.

S. Wilk urodził się 6.01.1931 r. w Kurowicach woj. siedleckie. Uczęszczał do gimnazjum w Sterdyni i liceum matematyczno-fizycznego w Siedlcach. Studia matematyczno-fizyczne na Uniwersytecie Warszawskim ukończył w 1952 r. i od tej chwili rozpoczął pracę w Technikum Ceramicznym w Warszawie, ucząc tam matematyki i fizyki. Jednocześnie uzupełniał wykształcenie na Wydziale Pedagogiki Uniwersytetu Warszawskiego i w 1964 r. uzyskał tytuł magistra pedagogiki. W latach 1972-76 pracował w Szkole Podstawowej i Liceum Ogólnokształcącym przy Ambasadzie Polskiej w Moskwie jako nauczyciel matematyki i zastępca dyrektora szkoły. Od 1.09.1976 r. jest wicedyrektorem Zespołu Szkół i kieruje Technikum Geodezyjnym i Policealnym Studium Geodezyjnym. Był lubianym kierownikiem, zawsze życzliwym dla kolegów nauczycieli. Z dniem 31.08.1991 r. przeszedł na emeryturę, ale dalej pozostał w naszej szkole jako nauczyciel matematyki.

Lata 1991-97 znaczą się w historii Szkoły przede wszystkim znacznymi zmianami personalnymi, ale także pracą nad nowoczesnymi programami nauczania dostosowanymi do rewolucyjnych zmian w technologiach pozyskiwania danych, przetworzenia tych danych.

W drodze konkursu funkcję dyrektora Zespołu Szkół Geologiczno-Geodezyjno-Drogowych obejmuje mgr Grażyna Oparowska, która pełni te czynności od 1.09.1991 r. do 30.11.1994 r. Od 1.12.1994 r. funkcję dyrektora Zespołu Szkół obejmuje mgr Wacław Piller, który po przeprowadzonym konkursie zostaje dyrektorem Zespołu Szkół od 1.09.1995 r. Mimo stosunkowo krótkiego okresu pracy, dyrektor W. Piller daje się poznać jako bardzo dobry gospodarz i dyrektor. Dobrze układa współpracę z gronem pedagogicznym, władzami oświatowymi i administracyjnymi.

1.09.1991 r. wicedyrektorem d/s Technikum Geodezyjnego i Policealnego Studium Geodezyjnego zostaje mgr inż. Maria Jackiewicz wieloletnia nauczycielka geodezji szkoły. Od 1.09.1997 r. po rezygnacji dyrektora W. Pillera, zostaje dyrektorem Zespołu Szkół.

W 1992 r. mimo recesji gospodarczej, dramatycznej sytuacji finansowej oświaty, Szkoła przeprowadza miły sercu nauczycieli i absolwentów Jubileusz 75-lecia istnienia Szkoły. Równocześnie Szkoła przejmuje na siebie ciężar zorganizowania XIV Ogólnopolskiego Konkursu Wiedzy Geodezyjnej i Kartograficznej. Było to możliwe wyłącznie dzięki zaangażowaniu się Zarządu Głównego SGP oraz licznych i życzliwych sponsorów.

Olimpiady Geodezyjne organizowane pod roboczą nazwą Ogólnopolskich Konkursów Wiedzy Geodezyjnej i Kartograficznej wrosły na stałe w tradycje Szkoły. W każdym Konkursie bierzemy udział, zajmując systematycznie wysokie lokaty zarówno drużynowo jak i indywidualnie. Najlepsze miejsca reprezentacja Szkoły zajęła:

– drużynowo:

I miejsce w 1992 r., 1994 r. i 1996 r.

– indywidualnie:

I miejsce w 1983 r. – Dariusz Osuch,

I miejsce w 1996 r. – Tadeusz Rek,

II miejsce w 1996 r. – Andrzej Łoniewski.

Te olimpijskie sukcesy należy przypisać nie tylko zdolnościom naszych uczniów, ale także są to osiągnięcia mgr inż. Czesława Szeląga, który wiele serca i czasu poświęcał na przygotowania do Konkursu.

Ważnym osiągnięciem Szkoły, a w zasadzie zespołu nauczycieli pracujących pod kierunkiem mgr inż. Stanisława Różanki jest opracowanie nowoczesnych podstaw programowych i wzorcowego programu nauczania. Materiały te zostały zatwierdzone przez Sekretarza Stanu w ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji mgr inż. Józefa Kalisza w dniu 7.05.1997 r. i Ministra Edukacji Narodowej prof. dr hab. Jerzego Wiatra w dniu 9.06.1997 r. Programy te weszły do praktycznego stosowania w roku szkolnym 1997/98.

Trudnym problemem, który stale towarzyszy Szkole, jest brak środków finansowych na remonty, zakup sprzętu i instrumentów geodezyjnych. Stosunkowo najlepiej dyrekcje Szkoły uporały się z przebiegiem remontów. Natomiast wręcz dramatycznie przedstawia się wyposażenie Szkoły już nie tylko w nowoczesną aparaturę, ale nawet w prymitywny (podstawowy) sprzęt geodezyjny: taśmy, ruletki, tyczki, łaty, niwelatory, teodolity itp. Na tym pesymistycznym tle najlepiej przedstawia się zaopatrzenie w sprzęt informatyczny. Posiadamy dwie sale informatyczne, a w nich komputery i oprogramowanie.

Biblioteka szkolna mimo problemów finansowych posiada obecnie około 30000 woluminów. Nowe nabytki to przede wszystkim darowizny rodziców, uczniów i nauczycieli.

Racją bytu wszelkich szkól zawodowych jest kształcenie słuchaczy na wysokim, profesjonalnym poziomie. Takie właśnie założenia przyjmowali organizatorzy różnych form kształcenia geodezyjnego, prowadzonych w Warszawie w ostatnim 10O-leciu. W tym historycznym okresie ulegały zmianie koncepcje dydaktyczne, okresy trwania nauki, a przede wszystkim nazwy szkół, które objęto jedną wspólną nazwą Warszawskiej Szkoły Geodezyjnej.

Niezwykle wizjonerska okazała się decyzja powołania do życia, już w 1916 roku, Kursów Mierniczych, kiedy jeszcze I wojna światowa rujnowała Europę, a nadzieje na niepodległość Polski były iluzoryczne. Pod dyrekcją prof. Stanisława Chudzyńskiego rozpoczęła pracę szkoła, która obecnie pracuje w Zespole Nr. 24.

Opracowanie: Stanisław Różanka

Zobacz legitymacje MIERNICZEGO PRZYSIĘGŁEGO i PRAKTYKANTA >>>

W.K.